Aydınlatmanın Göz Sağlığına Etkileri ve En Sağlıklı Aydınlatma Türleri

Gözümüz, nesnelerin üzerinden yansıyan ışığın gözümüzdeki çeşitli tabakalarda kırılması ile sinir hücreleri vasıtasıyla beyne ulaşması işlemidir. Işığın farklı dalga boyları kırılma eğilimine daha az yatkındır ve göz sağlığı için tehdit oluşturabilir.

İçindekiler

Görünür Spektrum ve Görme İşlemi
Işığın Göz Sağlığına Etkisi
Göz Sağlığı İçin Uygun Aydınlatma
Kaynaklar

Görünür Spektrum ve Görme İşlemi

Gözümüz çok sayıda katman ve sinir dokusundan oluşan bir yapıya sahiptir. Bu katmanlara yansıyan ışık öncelikle gözün saydam tabakası korneadan kırılarak geçer. Daha sonra beynin arka kısmındaki görme merkezine retina ve bu tabakaya bağlı sinir dokuları vasıtasıyla iletilir. Bu iletim sırasında objelerin renklerine göre ışık dalga boyları gözümüze yansımada bulunur. Gözümüz renkleri objenin renginin ışığın yardımıyla göze yansımasıyla algılar. Ancak evrendeki sonsuz skaladan yalnızca küçük bir kısmını göz ile görebiliriz.

görünür spektrum

Evrende tüm renkler ışıkla oluşmaktadır. Işığın farklı dalga boyları üç ana rengi oluşturur. Evrende sayısız renk tonu vardır ancak gözümüz bu ışık dalga boylarından yalnızca küçük bir alanı görebilir. Bu alan 380 Nm ile 780 Nm arasındaki ışık dalga boylarıdır. Bu aralığa görünür spektrum denmektedir.

380 Nm’den kısa olan dalga boyları UV (mor ötesi) ışınlarıdır. Bu ışık türü göz sağlığı başta olmak üzere bir çok açıdan insan sağlığı için tehdit oluşturur. Göz sağlığını korumanın en önemli yolu gözümüzü rahatsız etmeyecek ışınlar yayan aydınlatmalar kullanmaktır. Doğru aydınlatma ile göz sağlığınızı korumanız mümkün. Yanlış aydınlatılmış bir alanda göz objeleri seçebilmek için gereğinden fazla enerji harcar. Uzun süre yanlış ışığın etkisinde kalan insanlarda miyopi ve astigmat gibi kırma kusurlarının yol açtığı hastalıklar daha sık görülmektedir. Bu nedenle günlük hayatta evimizde ve iş yerimizde seçeceğimiz uygun aydınlatma göz sağlığı açısından oldukça önemlidir.

Işığın Göz Sağlığına Etkisi

Işığın doğru dalga boylarında göze yansıması hem görüş kalitesini hem de göz sağlığını etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Işığın olması gerekenden daha soluk olması görüşü zorlaştıracağı gibi olması gerekenden daha parlak olması da görüşte zorlanmalara neden olacaktır. Bu nedenle ışığın yoğunluğu ve ışık kaynağının açısı oldukça önemlidir. Gün içinde yapay ışık kaynakları kadar doğal ışık kaynağı olan güneşten de yararlanırız. Bu nedenle evlerin cepheleri ışığın doğru saatlerde içeriye girebilmesine olanak sağlayacak nitelikte olmalıdır.

görme işlemi

Göz sağlığını koruyabilmek adına kullanılacak yapay ışık kaynaklarının mümkün olduğunca doğal ışık kaynağı olan gün ışığına yakın olması gerekmektedir. Burada kullanılacak olan yapay ışık kaynağından çıkan ışığın rengi de önem teşkil etmektedir.

Gözü yormayan ışık kaynağı daha sarımtırak bir tondadır. Buna ek olarak aşırı sarı tonlardaki aydınlatma da doğru bir tercih olmayacaktır. Işığın sıcaklığının ölçüm birimi K (Kelvin)’dir. Genel ölçümlerde 5000 K gün ışığına eşdeğerdir. 3300 ve 5000 K arasında olan ışıklar beyaz tonlarda iken 3300’den düşük değerde olanlar daha mavi tonlardadır. 5000 K’dan fazla değerdeki ışıklar ise daha kızıl tonlardadır. Göz sağlığı için en uygun yapay ışık kaynakları 5000 K değerinde olanlardır. Ev ve oda aydınlatmalarında genellikle daha sıcak tonlar tercih edilirken ofis ve iş yerlerinde dikkat toplamaya yardımcı olduğundan daha düşük Kelvin değerindeki soğuk tonlar tercih edilmelidir.

Göz Sağlığı İçin Uygun Aydınlatma

Göz sağlığındaki kırma kusurları ve migren gibi doğrudan göz sinirlerini etkileyen hastalıklar göz hassasiyetin çok daha fazla arttırmaktadır. Bu nedenle bu tip hastalıkları olan kişilerin aydınlatma seçiminde çok daha hassas olmaları gerekmektedir. Buna ek olarak gözün ışıktan rahatsız olduğunu anlamak çok kolaydır. Ortam ışığı göz bebeklerinin reflekslerini doğrudan etkileyecektir. Işık kaynağı gereğinden fazla derecede göze yansıyorsa göz bebekleri küçülecektir. Bu durum görme merkezini oldukça yoran bir durumdur ve uzun vadede çeşitli kırma kusurlarını tetikleyecektir.

Yapay ışık kaynakları arasında özellikle çalışma ve ofis ortamlarında tercih edilmesi gereken ışık kaynakları floresan lambalardır. Floresan lambaların yaydığı ışık gözün ışığı kırma kapasitesine uygun olarak tasarlandığından gözü yormaz.

Evlerde ve küçük kapalı alanlarda ise akkor halojen ampullerin kullanılmasında fayda vardır. Doğru ışık kaynağı seçimi kadar göz sağlığını çok etkileyen faktörlerden biri de ışık kaynağının konumudur. Genellikle ince işçilik gerektiren işlerle uğraşırken veya okuma gibi aktiviteler yaparken en doğru açı ışığın sağ arkadan gelmesidir. Bu nedenle ışığı göz sağlığımıza uygun olarak kullanabilmemiz için ortamın dekorasyonunu da bu ilkelere uyumlu şekilde gerçekleştirmek gerekmektedir. Bunun dışında doğal ışık kaynağı olan güneş ışınları da her zaman için göz sağlığına iyi gelmemektedir. Günün farklı zamanlarında dünyaya ışınların düşüş açısının değişmesiyle ışınlar farklı dalga boylarında gözümüze yansır. Özellikle öğlen saatlarinde dalga boyları oldukça kısadır. Bu durumda zararlı ışınlardan olan UV ışınları dünyaya ulaşır. Özellikle bu saatlerde bu ışığa direkt bakmamak sağlığımız açısından önemlidir. Bu nedenle belli saatlerde güneş gözlüğü kullanmakta fayda vardır.

Kaynaklar

(2 votes, average: 3,00 out of 5)

Yorum ekle