Katarakt çeşitleri ve nedenleri
Katarakt gözde var olan proteinlerin lekenin retinaya net görüntüler göndermesini engelleyen kümeler oluşturması ile meydana gelir. Bu sorunun ortadan kaldırılması için genelde cerrahi işlem yapılır.
Katarakt Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Katarakt insan gözün lensinde meydana gelen yoğun, bulutlu bir alandır. Katarakt gözde var olan proteinlerin lekenin retinaya net görüntüler göndermesini engelleyen kümeler oluşturması ile meydana gelir. Retina mercekten gelecek olan ışığı sinyallere dönüştürerek çalışmasına devam eder. Sinyalleri beyine taşımakta olan optik sinire gönderir. Katarakt nasıl anlaşılır, yavaş yavaş gelişir, sonrasında görüşe müdahale eder. İnsanın her iki gözünde de katarakt meydana gelebilir ama genelde aynı anda oluşmazlar. Katarakt tanısı yaşlı insanlara daha sık konulur. Glokom katarakt dergisine göre insanların yarısından daha fazlasına ilerleyen yaşlarda katarakt tanısı koyulmaktadır. Dünya çapında araştırmalar neticesinde kataraktlara sebep olabilecek ya da katarakt gelişimiyle ilişkili faktörler tespit ediliştir. Yaş ilerletmenin yanı sıra, katarakt risk faktörleri şunları içerir:
- Sigara kullanmak
- Şişmanlık
- Yüksek tansiyon
- Bazı ışıklardan ve güneş ışıklarından kaynaklı gelen ultraviyole ışını
- Kortikosteroid ilaçların uzun süreli kullanımı
- Kolesterolü düşürmek için kullanılan statin ilaçlar
- Göz yaralanması veya iltihabı
- Göz ameliyatı
- Hormon değişim terapisi
- Aile geçişi
- Yüksek düzeyde miyop
- Alkol kullanımı
Kataraktların meydana getirdiği semptomları aşağıda belirtilmiştir;
- Bulanık görüş
- Geceleri sorun görüş
- Parlamaya karşı artan hassasiyet
- Işıkları çevreleyen haleler
- Etkilenen gözdeki çift görme
- Reçeteli gözlüklerde sık sık değişiklik yapılması ihtiyacı
Katarakt Çeşitleri Nelerdir?
Katarakt türleri birbirinden farklı olarak karşımıza çıkar. Katarakt gözün neresinde ve nasıl geliştiğine göre sınıflandırılırlar. Bunlar;
- Nükleer katarakt merceğin ortasında meydana gelir ve çekirdeğin ya da merkezin sarı, kahverengileşmesine sebep olur.
- Kortikal kataraktlar kama biçiminde karşımıza çıkar ve çekirdeğin kenarları çevresinde meydana gelir
- Arka kapsüllerde katarakt iki tipten daha hızlı şekilde meydana gelir ve lensin arka kısmının etkilenmesini sağlar.
- Doğan bir bebeğin ilk senesinde, doğumda ya da formda olan konjenital katarakt da yaşa bağlı katarakt türlerinden daha az meydana gelir.
- Sekonder katarakt hastalık ya da ilaçlardan kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. Katarakt gelişmesi ile bağlantılı olan hastalıklar glokom ve diyabet içermektedir. Steroid prednizonun ve farklı ilaçların kullanımı bazı durumlarda katarakt oluşmasına sebep olabilir.
- Travmatik katarakt kişilerde göz hasarından sonra gelişim gösterir ama bu durumun ortaya çıkması birkaç sene sürebilir.
- Radyasyondan kaynaklı ortaya çıkan kataraktlar, bir hasta kanserden kaynaklı olarak radyasyon tedavisine maruz kaldığında ortaya çıkan bir sorundur.
Katarak kör eder mi, katarakt nasıl geçer, katarak tanısı, katarak testi ve diğer sorular ile alakalı detayları uzman katarak türünü belirledikten sonra detaylı şekilde anlatır. Katarak nasıl anlaşılır kapsamında uzan hekimler detaylı şekilde göz muayenesi yaparlar. Hastaların görüşlerini kontrol adına göz diyagram testi ve göz basıncını ölçmek adına tonometri uygulaması yaparlar. En yaygın olan tonometri testi korneayı düzleştirmek ve kişilerin göz basıncını test etmek adına ağrısız hava kullanır. Doktor ayriyeten hastaların gözlerini detaylı şekilde incelemek adına dala kullanımı yapar. Bu damla sayesinde gözün arka kısmındaki optik sinir ve retina kolay şekilde kontrol edilir. Uzman doktorların uygulayacağı testler renk algısını ve parlamaya karşı duyarlılıkları da kontrol eder.
Katarak Tedavisi
Katarakt tedavisi kapsamında cerrahi işlemler ve diğer beslenme uygulamaları yapılmaktadır. Cerrahi işlem uygulaması yapılmayacaksa güçlü gözlük kullanımları, büyütücü lensler ya da parlama önleyici kaplamalı güneş gözlüğü önerilmektedir. Katarakt kişilerde günlük okuma zorluğu ya da araç kullanma gibi aktiviteler ile alakalı engel durumunu ortaya çıkartıyorsa cerrahi işle uzman tarafından önerilir. Katarakt ile alakalı cerrahi işlemler diğer göz cerrahi işlemleri uygulandığında ortadan kaldırılabilir. Yani cerrahi uygulamada hem kataraktlar hem de diğer sorunlar aynı anda ortadan kaldırılabilir. Fakoemülsifikasyon olarak adlandırılan bir cerrahi uygulama lensin koparılması ve parçaların odluğu alandan çıkarılması için ultrason dalgalarının kullanılmasını gerektirmektedir.
Ekstrakapsüler cerrahi göz lensinin bulutlu kısmının korneada bulunan uzun bir kesiden uzaklaştırılmasını içermektedir. Cerrahi uygulama sonra doğal merceklerin var olduğu bölgeye bir yapay intraoküler lens yerleştirmesi yapılır. Kataraktları olduğu bölgeden çıkartmak için yapılan cerrahi uygulama oldukça güvenli bir işlemdir. Cerrahi işlemler bu sorunun kaldırılması adına oldukça güvenilir ve yüksek düzeyde başarı sağlanmasını sağlar. Birçok kişi yapılan ameliyatlardan sonra birkaç saat içinde evine dönebilir. Gelişen teknoloji sayesinde oldukça kolay ve hızlı şekilde ameliyatlar gerçekleşmektedir. Kataraktlar kişilerin günlük aktivitelerinde soru yaratır hale geldiyse ve bu sorunlar tedavi edilmediği zaman körlüğe sebep olabilir. Bazı türleri büyümeyi bıraksa da bu türler kendi başlarına küçülmede göstermez. Ulusal Göz Enstitüsüne göre bu sorunların cerrahi işlemler ile çıkarılması oldukça yaygın şekilde yapılmaktadır. Uygulama sayesinde % 90’a kadar etki gösterir.
Katarakt gelişim risklerini azaltmak adına aşağıdaki adımların hepsinin yerine getirilmesi gerekir. Bu sayede daha sağlıklı şekilde yaşamak mümkündür.
- Gözler UVB ışınlarında korumak adına dışarıya çıkıldığında güneş gözlüğü takılması gerekir.
- Düzenli şekilde göz muayenelerinin yaptırılması gerekir.
- Sigara içmeyi bırakmak hem genel sağlık açısından hem de katarakt açısından oldukça önemlidir.
- Antioksidan içermekte olan meyve ve sebzeleri yenmesi gerekir.
- Sağlıklı bir kilo vermek sağlık açısından gereklidir.
- Diyabet ve diğer tıbbi durumları kontrol altında tutmak gerekir.